วันพุธที่ 14 กรกฎาคม พ.ศ. 2553

การสอนและการพัฒนาทักษะการคิด

การสอนและการพัฒนาทักษะการคิด
(Instruction and Development of Thinking Skills)
ความสำคัญของทักษะการคิด (Thinking Skills)
ความสามารถในการคิดและทักษะการคิดมีความสำคัญยิ่งสำหรับการจัดการศึกษาในปัจจุบัน เพราะความสามรถและทักษะในการคิดมีความจำเป็นสำหรับการเรียนรู้ตลอดชีวิต การดำรงชีวิตและการปฏิบัติงานให้บรรลุเป้าหมายและประสบความสำเร็จ โดยเฉพาะในยุคข้อมูลข่าวสารความรู้ที่มีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วและต่อเนื่อง ดังมีนักการศึกษากล่าวถึงความสำคัญของทักษะการคิดว่าในยุคศตวรรษที่ 21 ว่าทักษะที่สำคัญที่สุด คือ ทักษะการคิดของบุคคลและทักษะชีวิต (Life skills) เพื่อจะได้ดำรงชีวิตอยู่ได้อย่างสันติสุขในสังคมโลกที่มีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วในทุกด้าน
ดังนั้นสิ่งที่สำคัญและจำเป็นที่สุดในการจัดการศึกษาให้กับเด็กและเยาวชนในยุคปัจจุบัน คือ การส่งเสริมและพัฒนาให้ผู้เรียนมีความสามารถในการเรียนรู้ตลอดชีวิต มีทักษะในการคิดอย่างมีวิจารณญาณและคิดสร้างสรรค์ (Critical and Creative Thinking) เด็กและเยาวชนเหล่านี้จะต้องได้รับการเตรียมความพร้อมเพื่อการเรียนรู้ตลอดชีวิต (Life Long Learning) มีทักษะการคิด (Thinking skills) มีวิธีการแสวงหาความรู้และสร้างความรู้ได้ในโลกแห่งการเปลี่ยนแปลงได้อย่างต่อเนื่องและสร้างสรรค์ (Gough 1991) อย่างไรก็ตามจะเห็นได้ว่าการส่งเสริมทักษะการคิดหรือความสามารถในการคิดยังไม่ประสบผลสำเร็จเท่าที่ควร จากผลการประเมินมาตรฐานโรงเรียนส่วนใหญ่นักเรียนมีความสามารถในการคิดระดับสูง (Higher order thinking) ที่ประกอบด้วยทักษะการคิดวิเคราะห์ สังเคราะห์ และประเมินค่า รวมทั้งทักษะการคิดแก้ปัญหาอยู่ในระดับต่ำ ซึ่งเป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกับการศึกษาทุกฝ่ายจะต้องให้ความสนใจ เพราะทักษะและความสามารถในการคิดจะส่งผลถึงการพัฒนาประเทศในทุกด้าน นักการศึกษาและนักคิดในปัจจุบันมีความเห็นสอดคล้องกันว่า การสอนให้เด็กคิดเป็น มีความสำคัญยิ่ง แต่ไม่ใช่เรื่องง่าย ทั้งทักษะการคิดและกระบวนการคิดเป็นนามธรรม มีความซับซ้อนคลุมเครือมองเห็นได้ไม่ชัด ซึ่งยากที่จะสอนให้กระจ่างและได้ผลโดยเร็ว
การจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมและพัฒนาความสามารถและทักษะในการคิด
การจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมและพัฒนาความสามารถและทักษะในการคิดเป็น เรื่องสำคัญยิ่งในยุคปัจจุบันที่มีการเปลี่ยนแปลงในทุกๆ ด้านอย่างรวดเร็ว ความสามารถในการคิดมีผลโดยตรงต่อการเรียนรู้อย่างมีคุณภาพและการดำรงชีวิตอย่างมีความสุข แนวคิดเกี่ยวกับการสอนคิดไม่ใช่เรื่องใหม่ เป็นเรื่องที่มีการศึกษาวิจัยมานานกว่า 20 ปี ผลการวิจัยต่างๆ สรุปได้ว่า ทักษะในการคิดส่งผลถึงการเรียนรู้ นอกจากนั้นยังมีการวิจัยที่เกี่ยวกับสมองการทำงานของสมองที่ส่งผลถึงพัฒนาการของผู้เรียน รวมทั้งการเรียนรู้วิธีการเรียนรู้ที่แตกต่างกันของมนุษย์ อันเนื่องมาจากการทำหน้าที่ของสมองซีกซ้ายและซีกขวาที่แตกต่างกัน ซึ่งหมายความว่าในการจัดการเรียนรู้ควรมุ่งเสริมพัฒนาให้ผู้เรียนได้ใช้สมองทั้งสองซีกอย่างเท่าเทียมกัน ดังนั้นถ้าต้องการให้เด็กและเยาวชนเจริญเติบโต และสามารถดำรงชีวิตอย่างสันติสุขในสังคมที่มีการเปลี่ยนแปลงด้านความรู้และเทคโนโลยีอย่างรวดเร็ว พวกเขาจะต้องได้รับการเรียนรู้ตลอดชีวิต (Life Long Learning) มีทักษะกระบวนการคิดสำหรับการแสวงหาความรู้ จัดการกับความรู้ และสามารถตัดสินใจที่ดีและถูกต้อง
ทักษะการคิด (Thinking skills) สามารถสอนได้และเรียนรู้พัฒนาให้มีคุณภาพยิ่งๆขึ้นได้ ทักษะการคิด
จะต้องได้รับการสอนและฝึกตั้งแต่ระดับชั้นต้นๆ และต่อเนื่อง ความสามารถในการคิดมีความสำคัญต่อ
สมรรถภาพของการเรียนรู้ ดังนั้นจึงได้มีการศึกษาวิจัย เกี่ยวกับการคิดและเทคนิควิธีการเรียนการสอนเพื่อพัฒนา
ทักษะการคิดอย่างต่อเนื่อง การใช้เทคนิควิธีการเรียนรู้ต่างๆ ต้องอาศัยความรู้ความเข้าใจในวิธีดำเนินการและ
เงื่อนไขก่อนใช้ รวมทั้งความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับทักษะการคิด และลักษณะสำคัญของทักษะการคิดแต่ละประเภท
การคิดแบบต่างๆ หลักการ แนวคิด วิธีดำเนินการ เพื่อส่งเสริมและพัฒนาทักษะกาคิด แต่การได้รู้จักกับวิธีการ
และขั้นตอนการจัดการเรียนรู้ไม่เพียงพอสำหรับการจัดการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมและพัฒนาทักษะการคิดที่มี
ประสิทธิภาพและประสิทธิผลได้ ซึ่งจำเป็นอย่างยิ่งที่ครูผู้สอนจะต้องศึกษาทำความเข้าใจกับองค์ประกอบที่
เกี่ยวข้องกับการจัดการเรียนรู้และเทคนิควิธีสอนในการคิดให้ชำนาญ มีความรู้ มีทักษะในการคิดเพื่อที่จะสามารถ
จัดการเรียนรู้ให้ผู้เรียนมีศักยภาพทั้งทางด้านความรู้และความคิดต่อไป
จากเนื้อหาที่อ่านเป็นการสอนและการพัฒนาการคิดเป็นสิ่งจำเป็นที่จะส่งเสริมสำหรับการศึกษาไทย
เพราะการเรียนการสอนในปัจจุบัน สถานศึกษาเน้นวิชาการที่นักเรียนสามารถเรียนเพื่อสอบผ่านและแข่งขันได้
แต่ในสภาพสังคมที่ต้องให้เด็กคิดแก้ปัญหานำความรู้มาประยุกต์ใช้เด็กยังขาดทักษะในการคิด รู้เพียงทฤษฎี
วิธีการแต่นำมาใช้ไม่เป็น คิดไม่ได้ การเเรียนรู้ของเด็กจึงไม่ถือว่าประสบผลสำเร็จ จึงควรมีการจัดการเรียนรู้ที่
ส่งเสริมการคิด โดยส่งเสริมให้ครูมีความรู้ความเข้าใจในด้านการจัดการเรียนการสอนที่จะพัฒนาให้ผู้เรียนมี
คุณภาพทั้งความรู้และความคิด และมีศักยภาพที่จะพัฒนาประเทศชาติต่อไป

เนื้อหาจาก หนังสือรูปแบบและกลยุทธ์การจัดการเรียนรู้เพื่อพัฒนาทักษะการคิด โดย ผศ.ดร.วัชรา เล่าเรียนดี

ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น